Arnemuidense hoogaars
Hoogaars die geen spriettuig maar een bezaantuig voert en in het algemeen een stoerder uiterlijk heeft dan andere hoogaarsen.
Armen- en benenbootje
Schip met mijnstutten of boomstammen.
Armen vol speculaas
Onderscheidingstekens van marineman op zijn rechter bovenarm.
Arme jongen
Gerecht van scheepsbeschuit gemengd met vlees en vetresten, vaak geserveerd aan het eind van de reis, wanneer de voorraden geslonken waren.
Armada
(sp) Gewapende vloot. De eerste Spaanse Armada was de oorlogsvloot van 130 schepen die in 1588 door Filips II werd uitgerust om de landing van Parma in Engeland te ondersteunen. Dat liep uit op een fiasco. De tweede Spaanse Armada werd in 1639 bij Duins verslagen door Maarten Tromp.
Ark
(1) Drijvende woning. (2) Houten keg die het vooreinde van een houten nagel wordt ingedreven om deze goed te doen pakken.
Argonaut
(1) Elk der Griekse zeehelden die met Jason het Gulden Vlies gingen veroveren. (2) Een avonturier; een durfal. (3) De eerste onderzeeër die met succes in open wateren voer; in 1897 ontworpen door de Amerikaanse architect Simon Lake.
Areometer
Instrument waarmee onder andere het zoutgehalte van het water of het zuurgehalte van de accu`s gemeten kan worden.
Areit (allright)
Minder pretentieus equivalent van aye aye.
Arctische zeerook
Zie Mist.
Arctic
Stoomboot van de Collins Line. Zonk op 27 september 1854 na een aanvaring met de Franse stoomboot Vesta, nabij Cape Race. Daarbij kwamen 285-351 personen om.
Arctische Zee
Noordelijke IJszee.
Archipel
Groep eilanden of een gebied met veel eilanden, meestal vulkanisch.
Archimedes, Wet van –
Tamelijk bepalend bij de scheepsbouw. Luidt aldus: `Een geheel of gedeeltelijk in een vloeistof gedompeld lichaam ondervindt van de vloeistof een opwaartse kracht die gelijk is aan het gewicht van de door het lichaam verplaatste hoeveelheid vloeistof.` Als het misgaat krijg je te maken met een andere wet, namelijk die van de zwaartekracht.
ARC
Atlantic Rally for Cruisers.
Aramidelijnen
Ook: kevlar of twaron. Zeer sterke lijnen die nauwelijks rekken. Zijn slecht bestand tegen buigen en ultraviolette straling. Aramide is ongeveer zes keer zo sterk als staal.
Aralzee
Ooit een van de grootste zeeën van de wereld, nu een dorre woestijn, de grootste milieuramp uit de wereldgeschiedenis. De vissersvloot ligt ruim tachtig kilometer van de thuishaven, in het zand. Waar zij eens de golven trotseerden lopen nu kamelen, in een onmetelijke zoutwoestijn. Weldra zal het laatste beetje water zijn opgedroogd.
Arabische Zee
Het noordwestelijk deel van de Indische Oceaan, tussen India en het Arabisch Schiereiland, dat via de Golf van Oman en de Straat van Hormoez is verbonden met de Perzische Golf, en via de Golf van Aden en de Bab el Mandeb met de Rode Zee.
Astra 11.60 OK
Stalen knikspant motorboot met vier tot zes vaste slaapplaatsen. L.O.A. 11,60 m., breedte 3,75 m., diepgang 1 m.
Astern
Achter.
Assuradeur
Verzekeraar.
Asshole
Kink of knoop in een schoot of lijn, die verhindert dat het touw vrij door een oog of blok loopt.
Assaut
Jaarlijks feest van de adelborsten van het KIM.
Aspaardekrachten (APK)
Het vermogen dat door de motor aan de schroef wordt afgegeven.
ASM
Amsterdamsche Stoomboot Maatschappij. Rederij die in 1825 werd opgericht te Amsterdam.
Asherat
Fenicische godin van de zee.
Asbroek
Ook: hoos. Koker die de schroefas omsluit waar deze uit het schip komt.
ASA
Soort ABS
Astronomische plaatsbepaling
Astronavigatie.
Astronavigatie
Verzamelnaam voor technieken in de scheepvaart om positie en richting van een schip te bepalen aan de hand van waarnemingen van de sterrenhemel. Tegenwoordig wordt steeds meer gebruik gemaakt van satellietnavigatie. Zie ook Breedte (3).
ATT
Admiralty Tide Tables. Getijdetabellen uitgegeven door het Britse Hydrographic Department of the Admiralty. Zie ook Admiralty Charts.
Atol
Ringvormig koraalrif.
Atlantische Oceaan
De op één na grootste oceaan ter wereld. Wordt in het westen begrensd door Amerika, in het oosten door Afrika en Europa, in het noorden door de Noordelijke IJszee en in het zuiden door het Antarctisch continent.
Atlantis
Legendarisch eilandenrijk in de Atlantische Oceaan, dat volgens Plato wegens wangedrag van de bewoners door de zee is verzwolgen.
Atlantikwall
Deze kustverdedigingslinie is in van 1942 tot 1944 aangelegd door de Duitsers, ter bescherming van het westelijk zeefront. De Atlantikwall liep van de Spaanse grens tot Noorwegen, en omvatte in Nederland onder andere verdedigingswerken te Den Helder, IJmuiden, Hoek van Holland en Vlissingen.
Atlantic 444
Polyester knikspant (diep-V) motorboot met zes vaste slaapplaatsen. L.O.A. 13,94 m., breedte 4,48 m., diepgang 1,22 m.
Atlantic
Britse stoomboot van de maatschappij White Star die op 1 april 1873 verging voor de kust van Nova Scotia. 585 opvarenden kwamen om.
Atlantic 36
Aluminium rondspant zeiljacht met vier vaste slaapplaatsen. L.O.A. 11 m., breedte 3,63 m., zeiloppervlak 78 m².
ATIS-killer
Apparaatje dat de korte pieptoon die gepaard gaat met het ATIS-signaal onderdrukt.
ATIS-nummer
Tiencijferige identificatiecode van een jacht. Bij Nederlandse schepen begint het ATIS-nummer met 9. Daarna volgt 244, 245 of 246. De volgende combinatie van cijfers is afhankelijk van de letters van de roepnaam van het jacht. PA = 01, PI = 09. Alles wat daartussen zit kunt u zelf uitdokteren. De overige cijfers komen overeen met de cijfers van de roepnaam. Alleen roepnamen die bestaan uit twee letters en vier cijfers kunnen in een ATIS-nummer worden omgezet. Schepen met andere roepnamen zijn zeeschepen, en die zijn niet ATIS-plichtig.
Atacamatrog
Diepzeetrog in het oostelijk deel van de Grote Oceaan voor de kust van Peru en Chili.
Automatische piloot
Automatische stuurinrichting. Instrument dat een schip die koers doet laten varen waarop men hem heeft ingesteld. Het overgaan van automatisch sturen op sturen met de hand en omgekeerd dient onder toezicht van de chef van de wacht te gebeuren. In situaties van gevaar dient te worden overgeschakeld op besturing met de hand en moet de chef van de wacht een roerganger op de brug laten komen.
Automaat
Ademhalingsautomaat.
Auto-carrier
Hoog op het water liggend schip met groot aantal dekken, die onderling weinig tussenruimte hebben. Het schip kan zo`n zesduizend auto`s vervoeren. Zie ook Roll on-roll off-schip.
Austria
Duitse stoomboot die op 23 september 1858 op de Atlantische Oceaan door brand werd verwoest. 471 opvarenden kwamen daarbij om.
Aurora australis
Poollicht.
Aurora borealis
Poollicht.
Aurora
Gebouwd in 1903. L.O.A. 127 meter, breedte 16,80 m., diepgang 6,40 m. Op deze pantserkruiser werd met een salvo losse flodders het signaal gegeven dat het begin van de Russische Oktoberrevolutie aangaf. Ligt nog altijd in Sint Petersburg, op de rivier de Neva, aan de Petrovskaja naberezjnaja, in de buurt van de Vrijheidsbrug. Zie ook afb. 2.
Auld mug
(w)America`s Cup.
Aulis
Oudgrieks havenstadje tegenover Chalkis, aan het Atalantikanaal in Beotië, waar de Griekse oorlogsvloot zich verzamelde om uit te zeilen tegen Troje.
Auxiliary
Zeilboot met (hulp)motor.
Aviso
Ook: adviesjacht. Snel varend schip dat vroeger werd ingezet om berichten van en naar de oorlogsvloot over te brengen.
Avilastic
Kunststofweefsel dat geen water doorlaat en wordt gebruikt voor drysuits.
Averij particulier
Bijzondere averij. De averij die niet het gevolg is van fouten of ingrepen van de bemanning of derden (act of men), bijvoorbeeld stormschade.
Averij grosse
Gemene averij. Daarvan is sprake wanneer er opzettelijk en redelijkerwijs een buitengewone opoffering of uitgave wordt gedaan ter gezamenlijke beveiliging, met het doel de zaken voor gevaar te bewaren. In de praktijk betekent dit bijvoorbeeld dat (een deel van) de lading overboord wordt gezet om het schip en de opvarenden te redden.
Averij
Schade aan schip, tuig of lading, opgelopen tijdens de reis.
Aveling
Strook land langs een dijk die voor de stevigheid van die dijk onaangeroerd moet blijven.
AWSA
American Water Ski Association. Organisatie die in 1939 werd opgericht toen de eerste waterskiwedstrijd ter wereld werd georganiseerd in Jones Beach Park, Long Island. De AWSA heeft ongeveer 31.000 leden, verdeeld over meer dan 550 waterskiclubs. In de Verenigde Staten worden jaarlijks meer dan 650 waterskiwedstrijden georganiseerd.
Awning-dek
Ook: tentdek of stormdek. Licht dek boven het eigenlijke hoofddek. Dient alleen als beschutting.
AW
(n)Aangenomen waarnemer.
Axiometer
Roerverklikker.
Aye aye
Uitroep waarmee men te kennen geeft dat men ergens mee instemt, de opdracht heeft begrepen of de mededeling heeft gehoord. Nederlanders maken er meestal zoiets als `ei, ei` van.
Azov, Zee van –
Visrijke baai (haring, steur) ten noorden van de Zwarte Zee, daarmee verbonden door de Straat van Kertsj. Oppervlak: 38.000 km², gemiddelde diepte: 8 meter. De Zee van Azov slibt langzaam dicht, vanwege sedimentenaanvoer door de Don. B
Azimuttafels
Boeken die de tafels en tabellen bevatten die nodig zijn om de coördinaten van een hemellichaam te vinden.
Azimut (Zn)
De boog van de horizon begrepen tussen het zuidpunt en het snijpunt van de verticaalcirkel van een hemellichaam met de horizon, oftewel de ware peiling van de aardse projectie van een hemellichaam.
Azers en spletersboet
De schuur waar het hoekwant werd geaasd en gespleet.
Azen
Vistuigen van aas voorzien.
AZAB
AZores And Back. Zeilwedstrijd voor solozeilers.
a.p.
Aardse projectie.
A-serie
De 12 schepen van de Amsterdamse rederij Spliethoff waarvan de naam begint met een A: Aalsmeergracht, Achtergracht, Admiralengracht, Alblasgracht, Alexandergracht, Amstelgracht, Anjeliersgracht, Ankergracht, Apollogracht, Archangelgracht, Artisgracht en Atlasgracht. Zie ook B-serie, E-serie, H-serie, K-serie, L-serie en P-serie.
Bahama-methode
Vertuid ankeren.
Baghla
Prachtig, sierlijk groot zeilschip uit de Arabische wateren, ontwikkeld uit de Portugese koopvaarders van de zestiende eeuw.
Bagijnera
Onderra van de bezaansmast of kruismast (afhankelijk van het schip). Zie afb. 52.
Bagijnezeil
Zeil dat aan de bagijnera wordt bevestigd. Zie ook afb. 52.
Baggerwerktuig
Vaartuig dat zand wint of vaarwaters uitdiept. Men onderscheidt mechanisch werkende schepwerktuigen (zoals emmerbaggermolens, dipper dredges en grijpers) en hydraulisch werkende zandzuigers (zoals bodemzuigers, sleepzuigers en cutterzuigers).
Baggerspecie
Enigszins verdunde, dus vloeibare bagger.
Baggerindustrie
Gesaneerde bedrijfstak, die zich onder andere bezighoudt met het uitdiepen, aanleggen en onderhouden van havens en waterwegen, het aanwinnen en opspuiten van land en het bouwen van dijken.
Bagger
Modder. Om nauwkeuriger te zijn: blauwzwarte vergane organische resten en oeverafslag.
Bag
Het bollende deel van een zeil.
Badkuip
Commandobrug van een onderzeeër.
Backpack
Draagstel waar een of meer cilinders op zijn gemonteerd, behorend tot een duikset.
Backlash
Het blindslaan van de schroef. `Ik heb een backlash.`
Backface
Achtervlak.
Babystag
Stag dat zich in voorkomende gevallen tussen het voorstag en de mast bevindt.
Baartijd
De tijd die men als groentje op het KIM doorbrengt.
Baarhaven
Haven die door een baar (1) wordt afgesloten.
Baard
(1) Halfronde verdikking om het kluisgat. (2) Aangroeisel aan de scheepshuid onder de waterspiegel.
Baar
(1) Zandbank voor een riviermonding, waarover schepen slechts bij hoog water kunnen komen. (2) Groentje.
Baantjesgast
Schepeling die werk verricht dat niet tot het eigenlijke scheepswerk behoort, bijvoorbeeld als timmerman, schrijver, verpleger of kapper.
Baansein
Sein gegeven door het wedstrijdcomité dat aangeeft welke baan zal worden gezeild, met andere woorden welke merktekens moeten worden gerond of gepasseerd.
Baanderij
Touwslagerij.
Baal hooi
Waardeloze vent.
Baal
Grote, dichtgenaaide jute of grof linnen zak met een inhoud van vijftig of honderd kilo.
Baaivanger
(1) Ook: schansloper. Bovenkledingstuk; soort jas, inwendig van baai (een soort flanel), uitwendig van geolied linnen. (2) Ruwe matroos.
Baai
(1) Ronde inham van de zee; zeearm. (2) Ook: keel. Gleuf van een kous.
BBC 4
Brits radiostation. De beste informatiezender, met groot bereik.
BBZ
Belangenvereniging Beroepszeilschippers. Zie Bruine vloot.
Bemanningssterkte
Zie Wet Vaartijden en Bemanningssterkte.
Bemanning
Op een koopvaardijschip alle opvarenden die een arbeidsovereenkomst met de reder hebben en geen passagier zijn.
Beluga
Actieschip van de milieuorganisatie Greenpeace.